Ayat Tunggal
1. Ayat tunggal terdiri daripada satu subjek dan satu predikat.
2. Ayat ini juga dikenali sebagai ayat mudah atau ayat selapis.
Contoh : Lelaki gemuk itu \ sedang menembak burung.
Subjek = Lelaki gemuk itu
Predikat = sedang menembak burung.
Ayat Majmuk
1. Ayat Majmuk ialah ayat yang mengandungi dua atau lebih ayat - ayat tunggal disambungkan oleh perkataan Kata Hubung seperti dan, atau, kecuali, tetapi, sambil, seraya dan lain-lain.
2. Ayat ini juga dikenali sebagai ayat Selapis.
Contoh : A) Razak mengambil sebuah buku cerita. ( Ayat Tunggal )
B) Razak membaca buku itu. ( Ayat Tunggal )
C) Razak mengambil sebuah buku cerita lalu membaca buku itu. ( Ayat Majmuk )
Ayat Majmuk Gabungan
Ayat majmuk gabungan ialah ayat yang dibina oleh dua atau lebih klausa bebas dengan menggunakan kata hubung seperti dan, atau, tetapi, serta, lalu dan sebagainya.
Koma mungkin digunakan jika gabungan terdiri daripada tiga atau lebih klausa.
Cuba teliti contoh di bawah.
| (1) Aminah pandai menyanyi dan menari |
| (2) Aminah pandai menyanyi |
| (3) Aminah pandai menari |
Ayat yang (1) berasal daripada ayat (2) dan (3).
Kedua-dua ayat (2) dan (3) dihubungkan dengan menggunakan kata hubung dan.
Klausa (2) dan (3) sama tarafnya iaitu klausa utama.
Lihat contoh berikut pula:
| (1) Pengetahuan beliau sempit, kupasan-kupasannya cetek, serta contoh-contohnya pula tidak menarik. |
| (2) Pengetahuan beliau sempit |
| (3) Kupasannya cetek |
| (4) Contoh-contohnya pula tidak menarik. |
Ayat (1) berasal daripada daripada ayat-ayat (1), (2) dan (3).
Ketiga-tiga ayat digabungkan menjadi satu ayat dengan menggunakan koma dan kata hubung ``serta.''
Semua klausa sama tarafnya, iaitu klausa utama.
Ayat majmuk gabungan boleh jadi ayat yang mengandungi fakta yang sejajar atau fakta yang bertentangan .
Untuk fakta yang bertentangan, kata hubung seperti dan, serta, tambahan, pula, sambil dan sebagainya digunakan.
Untuk fakta yang bertentangan, kata hubungan seperti tetapi, sebaliknya, padahal dan sebagainya digunakan .
Ayat Majmuk Pancangan
Ayat majmuk pancagan ialah ayat yang dibentuk oleh klausa yang tidak setara.
HaliIni bermakna dalam ayat berkenaan terdapat satu klausa bebas atau ayat utama dan satu atau lebih klausa tak bebas atau ayat kecil.
Ayat kecil dipancangkan di dalam ayat utama dengan menggunakan kata hubungan seperti yang, bahawa, kerana, jika, apabila, sungguhpun dan sebagainya.
Dalam bahasa Melayu, ayat majmuk pancangan dapat dibahagikan kepada tiga jenis iatu ayat relatif, ayat komplemen, dan ayat keterangan.
| Ayat Majmuk Pancangan |
| Ayat Relatif | Ayat Komplemen | Ayat Keterangan |
| Ayat relatif terdiri daripada satu klausa bebas atau ayat utama dan satu atau lebih klausa terikat atau ayat kecil. Ayat kecil dipancangkan ke dalam subjek ayat utama atau predikat ayat utama dengan menggunaka kata hubung. Perhatikan contoh berikut:
| 1) Kanak-kanak yang cedera itu rupa-rupanya anak Leman. (2) Kanak-kanak itu rupa-rupanya anak Pak Leman (3) Kanak-kanak itu cedera
|
Ayat (3) telah dipancangkan kepada subjek ayat utama dan dijadikan ayat kecil dengan menggugurkan ``kanak-kanak itu'' dan menggunakan kata hubung yang.
| Ayat majmuk komplemen ialah ayat utama yang dipancangkan dengan ayat kecil yang seterusnya menjadi komplemen kepada ayat utama. Perhatikan contoh berikut: Jika sesuatu itu diterangkan sebagai ``giginya sakit'' atau ``membeli baju baru'' atau ``akan bertolak ke Kuala Lumpur esok'' maka ayat komplemen dapat dibentuk dengan menggunakan kata hubung bahawa atau yang.
| Dia memberitahu giginya sakit Dia memberitahu membeli baju baru Dia memberitahu akan bertolak ke Kuala Lumpur esok. |
Ayat kecil yang ditaip tebal dalam contoh di atas merupakan objek kata kerja transitif. Selain itu, subjek juga boleh diterangkan sebagai ayat kecil dan menjadi komplemen ayat utama.
| Ayat majmuk keterangan ialah ayat majmuk yang terdiri daripada satu ayat utama dan satu atau lebih ayat kecil yang bertugas sebagai keterangan kepada predikat. Contoh: Pemain hoki negara gagal kerana tidak bersedia. Oleh sebab dia memandu terlalu laju, Atan menerima empat saman. Ayat kecil dalam ayat majmuk keterangan menerangkan kata kerja dalam ayat utama, iaitu Pemain hoki negara gagal dan Atan menerima empat saman. Ayat majmuk keterangan dibina untuk pelbagai tujuan dengan menggunakan kata hubung yang tertentu. Contoh-contoh kata hubung dalam ayat keterangan:
| kerana, oleh, sebab, lantaran, hingga sehingga, jika, kalau, sekiranya, andainya, setelah, tatkala, sementara, ketika, sambil, agar, supaya, kalau-kalau, untuk, bagi, demi, dengan, sungguhpun, walaupun, meskipun, sekalipun, seperti, bagai, macam, bak, umpama. |
|
| Perhatikan pula contoh yang berikut:
| (1). Atan yang cepat naik angin menampar budak yang suka mengintai orang kampung itu. (2) Atan menampar budak itu. (3) Atan cepat naik angin (4) Budak itu suka mengintai orang kampung. |
| Ayat (3) dipancangkan kepada subjek ayat utama dalam ayat (1) dan ayat (4) dipancangkan kepada objek ayat utama. Kesimpulanya, ayat (1) terdiri daripada satu ayat utama dan dua ayat kecil yang dipancangkan ke dalam ayat utama. |
| Lihat contoh berikut:
| Sesuatu telah menyebabkan kebakaran itu. |
Jika sesuatu itu diterangkan sebagai ``Mancis api'' atau ``pembuangan putung rokok merata-rata'' , maka ayat komplemen dapat dibina dengan menggunakan ayat kecil pada subjek ayat utama.
| Bahawa mancis api telah menyebabkan kebakaran itu. |
| Bahawa pembuangan putung rokok merata-rata telah menyebabkan kebakaran. |
Lihat contoh berikut:
| Sesuatu telah menyebabkan kebakaran itu. |
Jika sesuatu itu diterangkan sebagai ``Mancis api'' atau ``pembuangan putung rokok merata-rata'' , maka ayat komplemen dapat dibina dengan menggunakan ayat kecil pada subjek ayat utama.
| Bahawa mancis api telah menyebabkan kebakaran itu. |
| Bahawa pembuangan putung rokok merata-rata telah menyebabkan kebakaran. |
|
| Perhatikan lagi contoh berikut:
| (1) Jefri membeli novel Samad Said yang baru dipasarkan (2) Jefri membeli novel Samad Said (3) Novel Samad Said baru dipasarkan. |
Ayat (3) telah dipancangkan dalam objek ayat utama dan dijadikan ayat kecil dengan menggugurkan Novel Samad Said dan penggunaan kata yang.
|
Ayat Majmuk Campuran
Ayat majmuk campuran ialah ayat yang mengandungi lebih daripada satu jenis ayat.
Ayat ini mungkin terdiri daripada ayat tunggal dan ayat majmuk gabungan atau ayat majmuk pancangan.
Biasanya, ayat jenis ini panjang.
Panjang pendek bukanlah kriteria ayat majmuk campuran tetapi bilangan subjek dan predikatnya atau bilangan klausanya.
Perhatikan contoh-contoh di bawah.
Klausa utama ditandakan `U' dan bilangannya dinomborkan; ayat kecil ditandakan 'K' dan bilangannya dinomborkan.
contoh 1:
| Negara mengalami masalah ekonomi (U1) tetapi keadaannya bertambah baik (U2) apabila pertumbuhan eknomi mula berkembang semula (K1). |
(Ayat campuran ini terdiri daripada ayat gabungan dan ayat keterangan waktu; atau dua ayat utama dan satu ayat kecil.
contoh 2:
| Apabila kami tiba di Langkawi (K1) kami disambut oleh jawatankuasa (U1) dan kami diperkenalkan kepada Pegawai Daerah (U2) serta ahli Jawatankuasa Kemajuan Kampun (U3). |
(Ayat campuran terdiri daripada tiga ayat utama dan satu ayat kecil)
contoh 3:
| Ketika pihak bomba sampai (K1) kebakaran itu mula merebak (U1) walaupun penduduk di situ cuba mengawal api (K2). |
(Ayat campuran yang mengandungi satu klausa utama dan dua ayat kecil; atau ayat tunggal dengan ayat keterangan waktu dan keterangan pertentangan).
contoh 4:
| Projek-projek besar kerajaan diharap menjana pertumbuhan ekonomi negara (U1) dengan meluaskan pekerjaan (K1) serta menggerakkan pelbagai sektor ekonomi pembinaan (K1) serta menggerakkan pelbagai sektor ekonomi pembinaan (K2) selain menyediakan infrastruktur negara (U2). |
(Ayat campuran yang terdiri daripada ayat gabungan ayat keterangan cara).
Jenis ayat
| Jenis Ayat (mengikut tujuan ayat) |
| Ayat Penyata | Ayat Tanya | Ayat Perintah | Ayat Silaan | Ayat Permintaan |
| Untuk menyatakan sesuatu atau memberi keterangan. contoh:
| Mereka berkumpul di padang sekolah. Orang Inggeris itu fasih berbahasa Melayu Bangunan sekolah sudah tua. Pemuda itu membawa ibunya ke klinik.
|
| Untuk bertanya atau menyoal. Ayat tanya boleh dibahagikan kepada dua jenis, iaitu: i. Ayat tanya tanpa kata tanya, contoh:
| Dia ke kedai lagi? Dr. Mahathir ke White House? Perempuan tua itu ibunya?. |
ii. Ayat tanya dengan kata tanya atau sendi nama contoh:
| Cikgu kamu siapa? Siapakah cikgu itu? (kata tanya dengan partikel) Saudari tinggal di mana? Di manakah saudari tinggal?.(kata tanya dengan partikel) Cikgu kamu siapa? Siapakah cikgu itu? (kata tanya dengan partikel) Saudari tingal di mana? Di manakah saudari tinggal?.(kata tanya degan partikel)
|
| Bertujuan menimbulkan tindak balas daripada orangkedua. Umumnya tindak balas dapat diperolehi melalui suruhan, larangan, silaan, dan permintaan. Untuk tujuan suruhan, larangan, silaan dan permintaan, maka ayat perintah menggunakan kata perintah seperti jangan, usah, sila, jemput, minta, tolong dan sebagainya.
| Ayat silaan ialah untuk menjemput atau menyilakan orang melakukan sesuatu. Ayat-ayat ini menggunakan kata perintah seperti jemput dan sila. Partikel -lah juga boleh digunakan untuk melembutkan ayat. contoh:
| Sila jawap surat ini sekarang Silalah jawab surat ini sekarang. (Lebih lembut)
|
| Ayat permintaan bertujuan meminta sesuatu dan biasanya menggunakan kata perintah tolong dan minta. Partikel -lah boleh digunakan untuk melembutkan lagi ayat.
|
